“Arbitraj haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il 26 dekabr tarixli 1077-VIQ nömrəli Qanununun icrası ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunlarında dəyişiklik edilməsi barədə AR Qanunu 7 yanvar 2025-ci il tarixindən qüvvəyə mindi.

Dəyişikliklərə əsasən, xarici və yerli arbitraj məhkəmələrinin qərarları əsasında verilən icra vərəqələrinin icraya yönəldilmə müddəti 3 ildən 1 aya endirildi. Əlavə olaraq, yeni qaydalarla arbitraj məhkəmələrinin müvəqqəti təminat tədbirlərinin tətbiqi barədə qərarlarının tanınması və icrası barədə məhkəmə qərarları əsasında verilən icra vərəqələri dərhal icraya yönləndiriləcəkdir.

Həmçinin islahatların davamı olaraq, qanunun icrası ilə əlaqədar “Dövlət rüsumu haqqında” AR Qanununa dəyişikliklər edilməklə arbitrajla əlaqədar ərizələrə görə dövlət rüsumları müəyyənləşdirilib:

Xarici arbitraj məhkəmələrinin qərarlarının tanınması və icrası ilə bağlı ərizənin verilməsinə görə, arbitraja münasibətdə yardım funksiyalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlı ərizənin verilməsinə görə, habelə arbitraj məhkəmələrinin qərarlarının ləğv edilməsi ilə bağlı ərizənin verilməsinə görə hər biri ayrı-ayrılıqda 100 manat, yerli arbitraj məhkəmələrinin qərarlarının məcburi icrasının təmin edilməsi ilə bağlı ərizənin verilməsinə görə 50 manat və nəhayət müvəqqəti təminat tədbirlərinin tətbiqi barədə arbitraj məhkəmələrinin qərarlarının tanınması və icrası ilə bağlı ərizənin verilməsinə görə 50 manat dövlət rüsumu ödəniləcək.

“Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Plenumunun bəzi qərarlarında dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Plenumunun “ 20 ” dekabr 2024-cü il tarixli № 15 Qərarı nikahın pozulması, aliment və əlaqədar tələblər üzrə uzunmüddətli və yorucu məhkəmə mübahisələrindən yayınmaq üçün üçün effektiv həll yolları vəd edir.

Dəyişikliklərə əsasən, artıq uşaqla ünsiyyət məsələsində problem yaşayan valideynlər əlavə vaxt və xərc çəkmədən elə məhkəmədə nikahın pozulması ilə eyni vaxtda bu problemi həll edə biləcəklər. Habelə valideyn övladı ilə olan ünsiyyətin vaxtını, müddətini və yerini dəyişdirmək istədikdə aylarla çəkən məhkəmə proseslərindən daha qorxmalı deyil, çünki bu barədə ərizə təqdim etmək kifayət edəcək. Belə olduqda qanunvericiliyə əsasən səlahiyyətli məhkəmə həmin ərizəyə 10 iş günü müddətində baxıb qərar verməlidir.

Bu qayda uşağından ayrı yaşayan, amma onunla ölkə xaricinə çıxmaqda maraqlı olan valideynlər üçün də sadələşdirilmiş imkanlar vəd edir. Belə ki, çox zaman ayrı yaşayan valideynlərin övladları ilə ünsiyyət müddəti xarici səfərlərə imkan vermir, bu halda ünsiyyət müddətinin səfərə uyğunlaşdırılması üçün məhkəməyə ərizə və 10 gün səbir etmək kifayət edə bilər.

Dəyişikliklərə əsasən, daha alimentin artırılması barədə hər il məhkəməyə müraciət edib aylarla yekun nəticəni gözləməyə ehtiyac qalmayacaq, çünki minimum əmək haqqındakı artımlara münasibətdə alimentin indeksasiyası aparılacaq. Avtomatik indeksasiya aparılması üçün müraciət qaydası iki formada təzahür edir. Minimum əməkhaqqı məbləğinin müəyyən mislinə uyğun sabit pul məbləğində müəyyən edilən alimentlər üçün tutulmuş aliment artırılmış minimum əmək haqqına mütənasib olaraq, icra qaydasında, heç bir müraciətə zərurət olmadan artacaq, lakin əgər aliment qətnamədə konkret məbləğlə ifadə edilibsə, indeksasiya maraqlı tərəfin ərizəsi əsasında icraya nəzarət edən məhkəmə tərəfindən məsələ sadə bir qərardad vasitəsilə həll ediləcək.

Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Plenumunun 20 Dekabr 2024-cü il tarixində qəbul etdiyi son dəyişikliklər, nikahın pozulması, aliment və bu qəbildən valideyn-uşaq münasibətləri ilə bağlı vaxt və xərc aparan yorucu məhkəmə mübahisələrini xeyli sadələşdirmişdir.

Prezident İlham Əliyevin “Rəqəmsal ekologiya” informasiya sisteminin yaradılması və bununla əlaqədar bir sıra məsələlərin tənzimlənməsi haqqında” və “Milli Məkan Məlumatları” informasiya sistemi haqqında Əsasnamə”nin təsdiqi və bununla əlaqədar bəzi məsələlərin tənzimlənməsi barədə" 10 yanvar 2025-ci il tarixli Fərmanları ilə rəqəmsal idarəçilik istiqamətində uğurlu addımlar atıldı.

Artıq vətəndaşlarımız REİS vasitəsilə Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinə (Nazirlik) və tabeliyindəki qurumlara, habelə publik hüquqi şəxslərə elektron kabinetləri üzərindən müraciətlərini göndərmək, elektron xidmətlərdən istifadə etmək və ödənişləri həyata keçirmək imkanına sahib olacaqlar. REİS-in sahibi funksiyalarını Nazirlik, operatoru funksiyalarını isə Nazirliyin tabeliyindəki “Geodeziya və Kartoqrafiya Agentliyi” publik hüquqi şəxs həyata keçirir.

Azərbaycan Respublikası ərazisində müəyyən məkan, ərazi və coğrafi bölgə ilə birbaşa və ya dolayısı ilə əlaqəli olan istənilən məlumat milli məkan məlumatı hesab edilir. MMM informasiya sistemi vətəndaşlarımızın milli məkan məlumatları üzrə xidmətlərə əlçatanlığını artırmaqla real vaxt rejimində, keyfiyyətli və operativ xidmət almasına imkan verəcək. MMM-in sahibi və operatoru Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyidir.

REİS, MMM və bu kimi informasiya sistemlərinin yaradılması və Elektron Hökumət İnformasiya Sisteminə (bundan sonra – EHİS) inteqrasiyası vətəndaşlarımız üçün əlverişli inzibati aktın qəbul edilməsi və ya onlara məxsus olan hər hansı hüququn həyata keçirilməsi ilə bağlı, həmçinin vaxta qənaət baxımından olduqca əhəmiyyətlidir. Nümunə üçün baxaq, vətəndaş A mülkiyyət hüquqlarını həyata keçirmək  üçün ərizə ilə inzibati orqana müraciət edir. İnzibati orqan da öz növbəsində sübut qismində ərizəyə əlavə edilməli olan sənədləri və ya məlumatları A-dan tələb edir. İnzibati orqan A ilə bağlı məlumatları EHİS vasitəsilə müvafiq dövlət orqanından (qurumundan) əldə edə bildikdə A-dan həmin sənədlər və ya məlumatları daha tələb edə bilmir və nəticədə rəqəmsal imkanlar inzibati icraatı A şəxsinin timsalında bütün vətəndaşlarımızın xeyrinə sadələşdirmiş olur.